مصر باستان مهد مرگبارترین گونه‌های مار جهان بود؟
تاریخ انتشار: ۲۶ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۹۱۰۱۰۹
اسناد نوشتاری به جای مانده از تمدن‌های باستانی تا چه اندازه درباره حیواناتی که در کنار آن‌ها می‌زیستند به ما اطلاعات می‌دهد؟
به گزارش راهنماتو، پاسخ تحقیقی که اخیرا در این مورد انجام شده، خیلی زیاد است. این تحقیق بر مبنای پاپیروس‌های مصر باستان توانسته مار‌های سمی‌ای که با مردم مصر همزیستی داشتند را توصیف کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بر اساس این نوشته‌ها طیف وسیع و متنوعی از مار‌هایی که ممکن است تصور کنیم در سرزمین فرعون‌ها زندگی می‌کردند که علت دلمشغولی ذهن نویسندگان این متون برای یافتن راهی برای درمان نیش مار را به خوبی نشان می‌دهد.
نخستین نوشته‌های به جای مانده از تاریخ درست مثل نقاشی‌های غار مملو از اطلاعاتی درباره حیوانات است. این نوشته‌ها می‌توانند جزییات چشمگیری درباره حیوانات در اختیار ما بگذارند، اما شناسایی گونه مار‌ها به تحقیقات بیش‌تری نیاز داشت.
مثلا یک سند باستانی مصری به نام پاپیروس بروکلین که به ۶۶۰ تا ۳۳۰ قبل‌ازمیلاد باز می‌گردد، اما گمان می‌رود که در واقع یک نسخه از متنی قدیمی‌تر باشد، انواعی از مار‌های شناخته شده در آن زمان، اثر نیش و درمان آن‌ها را فهرست کرده است.
این نوشته علاوه بر آنکه نشانه‌های نیش را فهرست کرده به الهه‌ای که با مار مرتبط است یا کسی که مداخله‌اش باعث درمان بیمار می‌شود نیز اشاره کرده است.
مثلا نیش مار بزرگ «آپوفیس» (الهه‌ای که به شکل مار ظاهر می‌شد) علت مرگ سریع توصیف شده است. به خوانندگان هشدار داده شده که این مار دو دندان نیش ندارد بلکه ۴ دندان نیش دارد. این ویژگی حتی در مار‌های امروزی نیز بسیار نادر است.
مار‌های سمی توصیف‌شده در پاپیروس بروکلین متنوع‌اند: ۳۷ گونه در این فهرست نام برده شده که توصیف ۱۳ مورد آن‌ها مفقود شده است. امروز مصر میزبان گونه‌های کم‌تری است. حالا دانشمندان اقلیم‌شناس با استفاده از این پاپیروس‌ها می‌خواهند بدانند که چه مار‌هایی در اقلیم‌های باستانی می‌زیستند این اقلیم‌ها از دیرباز چه تغییر کرده‌اند.
در حال حاضر برای مار بزرگ آپوفیس هیچ رقیب معقولی در مرزهای مصر زندگی نمی‌کند. افعی‌ها و کبرا‌هایی که اکنون در مصر پیدا می‌شوند، درست مثل اکثر مار‌های سمی که بیشترین مرگ‌های جهان بر اثر نیش مار را رقم می‌زنند، فقط دو دندان نیش دارند. برخلاف پستانداران، در مار‌ها استخوان‌های فک در دو طرف از هم جداست و مستقل از هم حرکت می‌کند. هر کدام از این دو قسمت یک دندان نیش دارد.
نزدیک‌ترین گونه مار مدرنی که اغلب ۴ دندان نیش دارد، مار بومسلنگ (سبز درختی) از ساوانا‌های جنوب صحرای آفریقاست که در ۶۵۰ کیلومتری مصر فعلی زندگی می‌کند. زهر این مار باعث خونریزی از تمام حفره‌های قربانی و سبب مرگ بر اثر خون‌مردگی در مغز می‌شود.
آیا ممکن است توصیف آپوفیس در متون ابتدایی همین مار بومسلنگ باشد؟ و اگر چنین است مصری‌ها چگونه با ماری مواجه شده بودند که کیلومتر‌ها دورتر از مرزهای جنوبی‌شان می‌زیسته؟
الیشا مک‌براید، محقق در این حوزه، با استفاده از یک شیوه مدلسازی آماری تلاش کرده توضیح دهد که مار‌های متنوع آفریقا و شام چگونه در طی تاریخ تغییر کرده‌اند.
این شیوه آماری به نام Niche به محققان اجازه می‌دهد تا شرایط اقلیمی که گونه‌ها در آن زندگی می‌کردند و بخش‌هایی از سیاره که اقلیم مشابهی داشته‌اند را شناسایی کنند. این نقشه کمک می‌کند ببنیم که این گونه قبلا در چه اقلیم‌هایی می‌توانسته زندگی کند.
این مطالعه نشان می‌دهد که اقلیم مصر باستان که به مراتب پررطوبت‌تر از امروز بوده محل مناسبی برای زیست انواعی از مار‌ها بوده که امروز دیگر وجود ندارند.
در این مطالعه محققان روی ۱۰ گونه از مناطق آفریقایی، منطقه مغرب در شمال آفریقا و خاورمیانه تمرکز کردند که ممکن است با گونه توصیف شده در پاپیروس مصری تطابق داشته باشند. این گونه‌ها شامل بدنام‌ترین و زهرآگین‌ترین مار‌های آفریقایی از قبیل مامبای سیاه، مار زهر افکن و بومسلنگ می‌شد.
این تحقیق دریافت که از ۱۰ گونه، ۹ گونه مار می‌توانستند در مصر باستان ساکن باشند و بسیاری در می‌توانستند در بخش‌های جنوبی و جنوب شرقی این کشور که شامل سودان شمالی و ساحل دریای سرخ است، زندگی کنند.
برخی دیگر در زمین‌های حاصلخیز، دره سرسبز رود نیل یا در کنار سواحل شمالی آن می‌توانستند ساکن باشند. مثلا بومسلنگ‌ها می‌توانستند در راستای ساحل دریای سرخ در مکان‌هایی که ۴۰۰۰ سال قبل بخشی از مصر بوده ساکن باشند.
یک مار دیگر در پاپیروس بروکلین به این شکل توصیف شده است: «طرح بدن شبیه بلدرچین دارد»، «مثل دم زرگری هیس‌هیس می‌کند.» این توصیفات بسیار شبیه توصیف مار زهرافکن است که امروز فقط در جنوب خارطوم در سودان و در اریتره شمالی پیدا می‌شود. بر اساس این مطالعه این نوع مار هم احتمالا در مصر باستان در نقاط شمالی‌تر ساکن بوده است.
این مطالعه نشان می‌دهد که تعداد مار‌های زهرآگین که در مصر باستان می‌زیستند خیلی بیشتر از انواعی است که امروز در این ناحیه زندگی می‌کنند.
منبع: فرارو
کلیدواژه: مار قیمت طلا و ارز قیمت موبایل مصر باستان توصیف شده دندان نیش گونه ها مار ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۹۱۰۱۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آیا می‌دانید قدیمی‌ترین مقابر صخره‌ای ایران کجاست؟
جام جم آنلاین؛ گوردخمه‌های ایران، از ارزشمندترین مکان‌های باستانی و بناهای صخره‌ای کشور است. بسیاری از این گوردخمه ها را می توان در استان کرمانشاه پیدا کرد. کرمانشاه یکی از تاریخی ترین مناطق کشور است که چند مورد از معتبر ترین سایت های باستانی دنیا همچون محوطه تاریخی بیستون را در دل خود جای داده است. یکی دیگر از این سایت های معتبر باستانی، گوردخمه اسحاق وند یا سکاوند است.
گوردخمه ها از قدیمی ترین انواع معماری صخره ای در ایران است که در دل کوه ها و صخره های مرتفع تراشیده می شدند. این بناهای صخره ای در حقیقت مقبره هایی هستند که متوفیان (افراد دارای اهمیت) را در آن ها به خاک می سپردند. نحوه خاکسپاری این متوفیان در ایران باستان به طرزی متفاوت بود. ایرانیان خاک را مقدس می دانستند، بنابراین، از دفن کردن اجساد درون آن خودداری کرده و آن ها در محفظه های صخره ای مخصوصی که تراشیده بودند، قرار می‌دادند.
از ایران باستان گوردخمه های بسیاری باقی مانده است که باستان‌شناسان در مورد قدمت آن ها اتفاق نظر ندارند. بسیاری از گوردخمه های کشور مادی هستند، بسیاری هخامنشی اند و برخی نیز به دوره های بعدی مربوط اند. در واقع گوردخمه های ایران را می توان به گوردخمه های مادی، گوردخمه های هخامنشی و گوردخمه های پس از هخامنشیان تقسیم کرد.
اسحاق وند، بنایی مادی یا هخامنشی
گوردخمه های اسحاق وند در حقیقت سه گوردخمه تاریخی هستند که ابعاد متفاوتی دارند. این گوردخمه ها در استان کرمانشاه، در حدود ۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان هرسین و در دل صخره های مرتفعی مشرف به روستای «ده‌نو» واقع شده اند. این گوردخمه ها به سکاوند نیز شهرت دارند و مردم محلی این منطقه به آن ها «فرهاد تاش» می گویند. به دلیل وجود روستایی به نام اسحاق وند در حوالی این گوردخمه ها، نام آن ها را اسحاق وند گذاشته اند.
پیرامون قدمت این گوردخمه‌ها، اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد. بسیاری از باستان شناسان خارجی و داخلی، قدمت گوردخمه اسحاق وند را به دوره مادها نسبت می دهند. ولی برخی نیز همچون هرتسفلد، آن ها را مربوط به دوره هخامنشیان می دانند. طبق نظر ارنست امیل هرتسفلد باستان شناس آلمانی تبار، گوردخمه میانی، مقبره گئومات مغ است. داریوش اول در کتیبه بیستون خودش، داستان سرکوبی گئومات مغ یا همان بردیای دروغین را به تفصیل تعریف کرده است. عده کمی نیز این مقابر صخره ای را مربوط به دوره سلوکیان می دانند. به هرحال طبق نظر بسیاری از باستان شناسان، احتمال اینکه این گوردخمه ها مادی باشند بیشتر از هخامنشی بودن آن هاست.
مجموعه اسحاق وند یا سکاوند، متشکل از سه گوردخمه است که هر کدام ابعاد متفاوتی دارند. گوردخمه سمت راستی نسبت به دو گوردخمه دیگر، در ارتفاع بالاتری قرار گرفته است و حدود ۲.۱۰ متر عرض دارد. عرض دریچه گوردخمه میانی ۱.۶۳ متر است و عمق آن نیز ۱.۷۵ متر می باشد. گوردخمه سمت چپ نیز ۸۵ سانتی متر عمق دارد و عرض آن ۲.۱۰ متر است.
در اطراف تمام این گوردخمه ها تزئینات ساده ای تراشیده شده اند. علاوه بر قاب بندی های ساده ای که دور تا دور این سه گوردخمه ایجاد شده اند، در قسمت بالای گوردخمه میانی، تصویر تمام قد مردی با ارتفاع ۱.۸۷ متر به صورت نیم‌رخ و به زیبایی هر چه تمام تراشیده شده است. این فرد که هویتش مشخص نیست، لباسی بلند و چین‌دار به تن کرده است و دست های خود را به حالت دعا و نیاش پروردگار به سمت آسمان و جلوی صورتش بلند کرده است. همچنین در مقابل این فرد، یک آتش دان با ارتفاع حدود ۹۴ سانتی متر و یک مشعل سوزان با ارتفاع ۸۳ سانتی متر قرار گرفته است. پشت سر این مشعل و آتش دان، فردی با قامت حدود ۸۰ سانتی متر حجاری شده است که به نظر می رسد در حالی که دستهایش رو به سمت آسمان است، از پشت سرش چیزی را بر دست دارد.
شهرستان هرسین در ۴۴ کیلومتری جنوب شرق کرمانشاه قرار دارد.
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است